جدال نوح (قرآن)نوح علیه‌السلام اوّلين پیامبر فرستاده شده به سوى تمام مردم زمین و اوّلين پيامبرى است كه عذاب -استیصال- در زمان وى نازل گرديد. [۴]
خزائلى، اعلام القرآن، ص ۶۴۱.
وى در ۳۵۰ سالگى يا ۴۸۰ سالگى به نبوّت مبعوث شد و ۹۵۰ سال در قوم خود زيست. قرآن کریم با اوصاف و القاب نيك از اين پيامبر بزرگ نام برده و هفتاد و یکمین سوره قرآن نيز به نام نوح است. در این مقاله آیات مرتبط با جدال حضرت نوح علیه‌السلام معرفی می‌شوند.۱ - جدال پیگیرجدال و مناظره پيگير نوح علیه‌السلام با قوم مشرک خود: قالُوا يا نُوحُ قَدْ جادَلْتَنا فَأَكْثَرْتَ جِدالَنا فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ.گفتند اى نوح! با ما جر و بحث كردى، و زياد سخن گفتى (بس است) اكنون اگر راست مى‌گويى آنچه را بما وعده مى‌دهى (از عذاب الهی) بياور! در آيه مورد بحث جمله" جادلتنا" آمده است كه از ماده" مجادله" گرفته شده و آن در اصل از" جدل" به معنى تابیدن و پيچيدن شديد طناب است، و به همين دليل به باز شكارى" اجدل" گفته مى‌شود چرا كه از همه پرندگان پرخاشگرتر و پيچنده‌تر است، سپس در مورد پيچانيدن طرف در بحث و گفتگو به كار رفته است. با اينكه" جدال" و" مراء" و" حجاج" (بر وزن لجاج) در معنى شبيه يكديگرند ولى به طورى كه بعضى از محققين گفته‌اند در" مراء" يك نوع مذمت و نكوهش افتاده است، چرا كه در مواردى به كار مى‌رود كه انسان روى يك مساله باطل پافشارى و استدلال مى‌كند، ولى در معنى جدال و مجادله اين مفهوم الزاما وجود ندارد، اما تفاوت" جدال" و" حجاج" در اين است كه جدال براى باز گرداندن طرف از عقيده خود به كار مى‌رود اما حجاج براى دعوت او به يك عقیده و استدلال بر آن. ۲ - اتهام به جدال بیاثرمتّهم شدن نوح علیه‌السلام به جدال بى‌اثر با قوم خود، از سوى آنان: وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ قالُوا يا نُوحُ قَدْ جادَلْتَنا فَأَكْثَرْتَ جِدالَنا فَأْتِنا بِما تَعِدُنا إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ. ما نوح را به سوى قومش فرستاديم (نخستين بار به آنها گفت:) من براى شما بيم دهنده‌اى آشكارم. ... گفتند اى نوح! با ما جر و بحث كردى، و زياد سخن گفتى (بس است) اكنون اگر راست مى‌گويى آنچه را بما وعده مى‌دهى (از عذاب الهى) بياور! اين درست به آن مى‌ماند كه شخص يا اشخاصى در باره مساله‌اى با ما سخن بگويند و در ضمن تهديدهايى هم كنند و ما مى‌گوئيم پر حرفى بس است برويد و هر كارى از شما ساخته است انجام دهيد و هيچ معطل نشويد، اشاره به اينكه: نه به دلائل شما وقعى مى‌نهيم و نه از تهديدتان مى‌ترسيم و نه حاضريم بيش از اين گوش به سخنان شما فرا دهيم! انتخاب اين روش در برابر آن همه محبت و لطف پیامبران الهی و گفتارهايى كه همچون آب زلال و گوارا بر دل مى‌نشيند حكايت از نهايت لجاجت و تعصب و بى‌خبرى مى‌كند. ضمنا از اين گفتار نوح به خوبى بر مى‌آيد كه مدتى طولانى براى هدایت آنها كوشيده است، و از هر فرصتى براى رسيدن به اين هدف، يعنى ارشاد آنان استفاده كرده است، آن قدر كه آن قوم گمراه اظهار خستگی از سخنان و ارشادهايش كردند. ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۵۰۴، برگرفته از مقاله «جدال نوح علیه‌السلام». |